Mars, kendine özgü pas renginden dolayı uzun süredir “kızıl gezegen” olarak anılmaktadır. Bilim insanları, Mars’ın bu belirgin renge sahip olmasının olası kaynağını keşfederek yaygın bir teoriyi de sorgulamaya açtı.
Mars ve Kızıl Rengi: Bilimsel Keşifler
Dünyaya olan yakınlığı ve üzerine gönderilen onlarca uzay aracı sayesinde Mars, Güneş Sistemi’nin en detaylı incelenen gezegenlerinden biri haline geldi. Yörüngedeki ve yüzeydeki araçlardan elde edilen veriler, Mars’ın kızıl renginin, gezegenin yüzeyini kaplayan toz içindeki paslanmış demir minerallerinden kaynaklandığını ortaya koymuştu. Ancak yeni bir araştırma, Mars’taki kızıl rengin, daha önce düşünüldüğü gibi hematitten değil, ferrihidrit adı verilen ve soğuk suyun varlığında oluşan bir mineralle ilişkili olabileceğini ortaya koydu.
Mars’taki Kızıl Rengini Anlamak
Mars’taki kızıl renk, aslında gezegenin yüzeyinde biriken demir oksidin etkisiyle oluşmaktadır. Ancak, bu renk oluşumunun tam olarak nasıl gerçekleştiği konusu uzun süre tartışmalıydı. Daha önce yapılan araştırmalar, Mars’taki kızıl rengin büyük ölçüde hematit (paslanmış demir oksit) mineraliyle ilişkili olduğunu öne sürmüştü. Ancak, Nature Communications dergisinde yayınlanan yeni bir çalışma, bu görüşü sorguluyor ve Mars’taki kızıl rengin kaynağının ferrihidrit olduğunu ileri sürüyor. Ferrihidrit, soğuk suyun varlığında oluşan bir mineral olup, Mars’ın geçmişinde suvarlığını gösterebilir.
Mars’taki Toz Tabakasının İncelenmesi
Mars yüzeyini kaplayan demir oksidin oluşumunu anlamak, bilim insanlarının gezegenin geçmiş iklimini ve çevresini yeniden kurgulamasına yardımcı olabilir. Ancak, bu toz tabakasını incelemek oldukça zor bir süreçtir. Yeni araştırmada bilim insanları, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Mars Express ve ExoMars Trace Gas Orbiter görevlerinden, ayrıca NASA’nın Mars Keşif Uydusu ve gezginleri Curiosity, Pathfinder ve Opportunity‘den elde edilen verileri kullandı.
Trace Gas Orbiter‘ın CaSSIS görüntüleme sistemi, Mars’taki toz partiküllerinin büyüklüğünü ve bileşenlerinibelirlemeye yardımcı oldu. Araştırmacılar daha sonra, laboratuvar ortamında Mars tozunun benzerini üreterek farklı demir oksit türlerini inceledi. Ferrihidrit ve bazalttan oluşan bu karışım, Mars tozuyla en iyi eşleşen bileşim olarak belirlendi.
Mars’ın Geçmişi Yeniden Yazılabilir
Araştırma ekibinden Adomas Valantinas, elde edilen bulguların Mars’ın geçmişine dair önemli bilgiler sunduğunu belirtti. “Mars hâlâ kızıl gezegen, ancak neden kızıl olduğuna dair anlayışımız değişti” diyen Valantinas, ferrihidritinsadece su varlığında oluşabileceğini ve bu nedenle Mars’ın, düşünülenden çok önce paslandığını ortaya koyduğunu ifade etti. Bu bulgular, Mars’ın su içeren mineral tabakalarının gezegenin yüzeyinde yaygın olduğuna işaret ediyor.
Mars’ın yaklaşık 3 milyar yıl önce yoğun volkanik faaliyete sahne olduğu ve bu sürecin buzları eriterek su ve kaya etkileşimlerini tetiklemiş olabileceği belirtiliyor. Gelecekte, NASA ve ESA’nın ortak Mars Numune Dönüş Programıkapsamında gezegenden getirilecek kaya ve toz örnekleri, Mars’ın su geçmişine dair daha kesin veriler sunabilir. Bilim insanları, bu numunelerin analiz edilmesiyle Mars’ın atmosferinin ve su döngüsünün geçmişte nasıl işlediğini daha iyi anlamayı umuyor.