Gökbilimciler, fotoğrafı çekilen ilk kara delik olan M87*’de muazzam bir patlama tespit etti. Bu patlama, kara deliklerle ilgili uzun zamandır yanıt bekleyen önemli soruları cevaplamak için bir fırsat sunuyor. 2018 yılında, Olay Ufku Teleskop Dizisi tarafından çekilen ilk kara delik fotoğrafı, astronomi dünyasında büyük bir yankı uyandırmıştı. Aynı yıl, M87* adlı süper kütleli kara deliğin şiddetli bir patlamaya sahne olduğu belirlenmişti.
Kara Deliklerin Gizemi ve Yığılma Diskleri
Kara deliklerin etrafındaki yığılma diski, etrafında dönen maddelerden oluşur. Bu disk, kara deliğe yakın bölgelerde hızlanan maddeler tarafından oluşturulmuş sıcak bir halkadır. Yığılma diskindeki maddeler, zaman zaman parlak gama ışını patlamalarıyla evrene yayılır. Ancak, bilim insanları bu patlamaların tam olarak nasıl meydana geldiğini hâlâ çözebilmiş değil. M87’deki patlama*, bu gizemin çözülmesine yardımcı olacak yeni veriler sağlayabilir.
24 Milyar Kilometre Uzunluğunda Bir Jet
M87’deki patlama* çok büyük bir enerji yaymış ve bu patlamadan çıkan jet, ışık hızına yakın bir hızda ilerliyor. Arizona eyaletindeki VERITAS teleskopları kullanılarak yapılan gözlemler, jetin 24 milyar kilometre uzunluğunda olduğunu ortaya koydu. Space.com, aradaki farkı bir bakteriden mavi balinaya kadar olan büyüklük farkına benzetiyor. Jetin, kara delikten on milyonlarca kat daha geniş olduğu saptandı.
Bu patlama, kara deliğin olay ufkuyla ilişkili olarak büyük bir öneme sahiptir. Olay ufku, ışık ve maddenin kara deliğin çekim gücünden kaçamadığı sınırdır. Trieste Üniversitesi‘nden Giacomo Principe ve ekibi, patlamaya neden olan parçacıkların hangi noktada hızlandığını tespit etmek için önemli bir şans yakaladıklarını belirtiyor. Bu, Dünya’dan tespit edilen uzaydan gelen kozmik ışınların (çok yüksek enerjili parçacıklar) kökeni hakkında uzun süredir devam eden bir tartışmayı çözme potansiyeli taşıyor.
Gama Işını Patlamaları ve Kara Deliklerin Evrensel Sırları
M87’deki gama ışını patlaması*, kara deliklerin iç yapısına dair daha fazla bilgi edinmemizi sağlayabilir. Araştırmacılar, yığılma diskindeki parçacıkların hız ve enerjilerini nereden kazandığını anlamaya yönelik daha fazla veriye ulaşmayı umuyorlar. Bu patlama, kara deliklerin çekim gücünü, olay ufkunun etkisini ve bu enerji patlamalarının nasıl meydana geldiğini anlamamız için önemli bir adım olabilir.